آموزش پاسکال قسمت اول

زبان پاسکال یکی از زبانهای برنامه سازی است که ویژگیهای آموزشی آن بسیار بالاست یعنی زبان خوبی برای آموزش برنامه نویسی منظم و دقیق است.قابلیت خوانایی و درک برنامه های این زبان بالاست ومیتوان برنامه هایی نوشت که احتمال خطاهای آنها بسیار اندک باشد علتش این است که یک زبان ساختار یافته (structed) است .

ساختار کلی برنامه چیست؟ 
1-تعریف 
2-به وسیله procedure  و functionقسمتهای تکراری را از بین ببریم 
3-بدنه
فرم کلی پاسکال:
اسم Program 
; تعریف ثابت const 
; تعریف نوع type 
; تعریف متغیرها var 
)پارامترها ) نام procedure

begin
____
____
____
end  ;
; ( پارامترها ) نام نوع تابع function
begin
____
____
____
end ;
begin
____
____
____
end  .
متغیر : محلی است که دارای یک اسم می باشد و می توان مقداری را در آن ذخیره کرد

انواع متغیرها در پاسکال:
Integer  :انواع عددی صحیح شامل اعداد بدون نقطه ممیز است
نوع مقادیری که می پذیرند طول(بایت)
byte 0  تا  255 1 
Shortint 128- تا  127 1 
integer 32768- تا  32767 2 
Word 0  تا  65535 2 
Longint 2147483648- تا  2147483647 4 

اعداد اعشاری:
انواع عددی اعشاری شامل اعدادی با نقطه ممیز است

نوع مقادیری که میپذیرند ارقام با معنی طول(بایت)
single 1.5e-45  تا3.4e38 7  تا  8 4 
real 2.9e-39  تا  1.7e38 11  تا  12 6 
Double 5.0e-324تا  1.7e308 15  تا  16 8 
extended 1.9e-4951تا  1.1e493 19  تا  20 10 
انواع داده های اعشاری

-Char  :
نوع داده کاراکتری که با کلمه char  مشخص می شود میتواند یک کاراکتر را در خود نگهداری کند بنابراین کاراکترها در یک بایت از حافظه کامپیوتر ذخیره می شوند

String  - :
این نوع داده ها برای ذخیره رشته ها مثل اسامی افراد به کار می رود و با کلمه کلیدی string  مشخص ی گردد
برای هر رشته باید طول معلوم کنیم اگر طولی تعریف نشود به طور پیش فرض  80  در نظر گرفته میشود(مقدار طول حداکثر  255  است)
- Boolean  :
نوع دیگری از داده ها در پاسکال وجود دارند که داده های بولی خوانده می شوند مقادیر بولی دارای دو ارزش درستی یا نادرستی اند که در پاسکال با صفر و یک نمایش داده می شوند صفر به معنی نادرستی و یک به معنی درستی به کار میرود این نوع داده ها با کلمه Boolean  تعریف میشوند.
دستورات ورودی در پاسکال:
دستور Readlnبرای خواندن اطلاعات از ورودی به کار میرود.
فرمت آن به صورت مقابل است:
(اسامی متغیرها)read/ln 
اسامی متغیرها باید با کاما از یکدیگر جدا شوند..
برای چاپ اطلاعات در خروجی از دستور write/ln  استفاده میکنیم.
فرمت آن به صورت مقابل است:
' یک پیام '
( متغیر ) write/ln 
عبارت محاسباتی
انتساب متغیرها:
مقدار ثابت
( متغیر )=: متغیر
عبارت محاسباتی

مثال : برنامه ای بنویسید که دو عدد را از ورودی دریافت و حاصلجمع آن دو را چاپ کند .
Program add;
Var
a,b:integer;
begin
writeln('enter 2 num');
readln(a,b);
c:=a+b;
writeln('result is =',c);
end.

تکلیف : چرا برنامه باید ادب داشته باشد ؟
مثال : برنامه ای بنویسید که حقوق پایه وتعداد فرزندان یک کارگر را از ورودی دریافت و مبلغ حقوق وی را بر اساس فرمول زیر حساب کنید.
10*تعداد فرزندان + حقوق پایه =حقوق کل
Program test;
Var
Salary:longint;
Child:byte;
kole:integer
Begin
Writeln('enter salary and number of child);
Readln(salary,child);
Kole := salary + child *10
Writeln('kole is ',kole);
END.
اولویت عملگرها:
/ *
- +
شرط:
then  شرط if
Begin
____
____
____
end
else
begin
____
____
____
end;
نکته : دستورالعمل قبل از IF  سمی کالن نمی گیرد
عناصر شرط:
< > <= >= = <>
اپراتورها :
AND OR NOT XOR
NOT A
1 0
0 1

XOR OR AND B A
0 1 1 1 1
1 1 0 0 1
1 1 0 1 0
0 0 0 0 0 
مثال : برنامه ای بنویسید که با دریافت دو عدد بزرگترین آنها را چاپ کند.
Program test;
Var
a,b:integer;
if a>b then
begin
writeln(a);
end
else
writeln(b);
end.

مثال : برنامه ای بنویسید که با دریافت سه عدد به عنوان ضرایب y=ax2+bx+c  معادله درجه دو را حل کند(این برنامه را با یک If  بنویسید).
Var
A,b,c:integer;
D,x1,x2:real;
Begin
Writeln('enter a,b,c');
Readln(a,b,c);
D:=b*b-4*a*c;
If (d >=0 ) then
Begin
X1:=(-b+sqrt(d))/2*a);
X1:=(-b-sqrt(d))/2*a);

مثال : برنامه ای بنویسید که تعداد فرزندان وحقوق پایه و رتبه یک کارگر را از ورودی دریافت و حقوق کل وی را بر اساس فرمول زیر حساب کند.
کسریها - مزایا +بیمه = حقوق کل 
5*رتبه  +1000* تعداد فرزند = مزایا
مالیات + بیمه = کسریها

بیشتر کمتر یا مساوی  2  تعداد فرزند
تعداد فرزندان  1000  بیمه
هر چیزی دیگر  20  تا  0  رتبه
حقوق پایه حقوق پایه*100/10  مالیات
begin
writeln('enter salary and grade and number of child');
readln(salary ,num,grade);
if num<=2 then
bimeh:=100
else
bimeh :=num*500;
if (grade>=0) and (grade<=20)then
net := 10/100*salary
else
if grade >20 then
begin
net:=20/100*salary;
mazaya:=num*1000+grade*50;
kasry:=bimeh+net;
kol :=salary + mazaya-kasry;
end;
writeln(kol);
end.

تکلیف : در یک ترکیب شیمیایی  4  عنصر شرکت دارند مقدار مجاز برای تهیه ماده ای به نام asxd  به این صورت است.
A 0 ~ 50
S 0.5 ~ 0.83
X 81 ~ 92 or 824 ~ 901
D -100 ~ 100 
با دریافت مقادیر a,s,x,d  از ورودی به ما بگوید که آیا می توان این ماده را تولید کرد یا نه ؟
Begin
Num:=0;
Writeln('please enter a s x d');
Readln(a,s,x,d);
If (a>0) and(a<50) then
Num:=num+1;
If (s>0.5)and (s<0.83) then
Num:=num+1;
If ((x>81)and(x<92))or ((x>824)and(x<901))then
Num:=num+1;
If (d>-100) and (d<100) then
Num:=num+1;
If num=4 then
Writeln('yes can')
Else
Writeln('you can not');
End.
تکلیف : برنامه ای بنویسید که با دریافت سه عدد و با فرض اینکه عدد دوم وتر میباشد به ما بگویید که آیا این سه عدد تشکیل یک مثلث قایم الزاویه می دهد یا خیر؟

CASE:
CASE  میتواند تعدادای شرط را بگیرد و انتخاب کند.
مقادیری که دستور CASE  میپذیرد ORDINAL  است مقادیری کهORDINAL  هستند دارای ترکیب نیستند و همچنین قابل شمارش هم هستند مثل INTEGER,CHARACTER,BYTE,BOOLEAN,LONGINT,…
پسREAL,STRING ORDINAL<---- نیستند
CASE  تنها دستوری است که BEGIN  ندارد ولی END  دارد
مقدارها میتوانند شامل یک مقدار یا چند مقدار که از یکدیگر با کاما جدا شده اند باشند و یا یگ سری شمارشی باشند مثل:
1:------
1,10,28:------
1..100,150..243:---------
'A'..'Z':---------

Of  متغیر Case
Begin  : مقدار1 
-------
-------
End;
Begin  : مقدار2 
-------
-------
End;
Begin :Else
-------
-------
End;
End.
مثال : برنامه ای بنویسید که یک عدد را از ورودی دریافت  ( (0<=x<3وتلفظ آنها را چاپ کند.
BEGIN
READLN(X);
CASE X OF
0:WRITELN('ZERO');
1:WRITELN('ONE');
2:WRITELN('TWO')
ELSE
WRITELN('ERROR');
END;
END.

-----------

ما را از نظرات گرانبها خود بهره مند سازید